Uyanışlar

 

Geçenlerde Uyanışlar filminden bahsetmiştim. Filmi tesadüfen bulup seyretmiştim.  Hikayenin Oliver Sacks'a ait olduğunu öğrenince de kitabını okumak istedim. 

Kitap 1920'lerde ortaya çıkan "uyku hastalığı"nı anlatıyor. O yıllarda hastalık yaklaşık 5 milyon insanı etkilemiş. Nedeni nasılı çok da anlaşılamamış. Hatta kitabın sonunda yazarın verdiği bilgiye göre o derece ciddi bir salgın bir daha görülmemiş. 

Kitapta, hem hastalık hem kullanılan ilaç hem de hasta öyküleri anlatılıyor. Konu tıbbi olunca dili zaman zaman ağıryaşıyor bir tık. Biraz da sıkılabiliyor insan. Çok özel bir konu, şu anda yaşamadığımız belki hiçbir yakınımızda duymadığımız bir hastalık. Ama bir taraftan da diyorsunuz ki "nasıl ya, böyle bir hastalık neden kişiyi bulur"  Encephalitis lethargica hastalığa kimi çocuk kimi yetişkin yaşlarda yakalanmışlar. Parkinson benzeri tepkiler gösterenler olmuş. Ama zaman içinde hepsi de bir nevi uyku haline geçmişler. Tikler, vücudun tamamının ya da bir kısmının katılaşması, konuşma sıkıntıları, donduğu andaki şekilde saatlerce kalma, saatlerce aynı yöne bakma gibi tepkileri oluyor hastaların. 

Oliver Sacks çalıştığı hastanede bu hastalığa yıllar önce yakalanmış hastalar üzerinde parkinson için geliştirilen L-DOPA adlı ilacı kullanıyor ve deneyimlerini aktarıyor. Başlarda meslektaşlarının epkisiyle de karşılaşmış. Ama ilacı çeşitli dozlarda denemeyi sürdürmüş. İlaç kiminde ters tepse de kimini mucize biçimde uyandırmayı başarıyor.

Film kitaba göre çok daha kolaydı. Kitapta biraz daha zorlansam da okumaktan keyif aldığım doğrudur.